Bağışıklık Sistemini Güçlendirmede Gıda Takviyelerinin Rolü

Daha önceleri çoğunlukla mevsim geçişlerinde yaşanan halsizliklerden ve havaların soğumasına bağlı artan rahatsızlıklardan korunmak için bağışıklık sistemimizi güçlendirmenin yollarını arıyorduk. Oysa ki sürekli değişen iklim koşulları, artan hava kirliliği, yoğun stres gibi pek çok dış faktöre bağlı olarak bağışıklık sistemimizi sadece belli dönemlerde değil her an güçlü tutmamız gerekiyor. İşte tam da şu sıralar Dünya Sağlık Örgütü tarafından “pandemi” yani küresel salgın olarak ilan edilen Covid-19 virüsü sebebi ile güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmanın ne denli önemli olduğu bir kez daha gündeme geldi.

Tüm dünyayı hızla etkisi altına alan ve binlerce vakaya neden olan yeni tip koronavirüs, vücudun doğal savunma mekanizması olan bağışıklık yönünden zayıf ve kronik bir hastalığa sahip bireylerde ne yazık ki ölümle sonuçlanabiliyor. Koronavirüsten korunabilmek adına öncelikle Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Bakanlığı gibi otoritelerin belirttiği özellikle el hijyenine özen gösterme, temastan uzak durma, sosyal izolasyona dikkat etme ve mümkünse bu süreçte evde kalma gibi hususlara muhakkak uymamız gerekmektedir. Tüm bunları bir de bağışıklık sistemimizi güçlendirerek desteklersek hem kendi sağlığımızı hem de sevdiklerimizin sağlığını korumak adına büyük bir sorumluluğu yerine getirmiş oluruz.

Bağışıklık Sistemi Nedir?

Bağışıklık sistemi bu kadar mühimken; onu güçlendirmek adına dikkat edilmesi gereken basit ama fazlasıyla etkili hususlar ve gıda takviyeleri ile arasındaki ilişkiden bahsetmeden önce bu sistemi biraz daha yakından tanımakta fayda var. Bağışıklık sistemi, vücudu enfeksiyonlara karşı koruyan kompleks bir hücre ve protein ağıdır. Vücudu korumak için antikor üreterek yendiği her mikroorganizmanın kaydını tutar. Bu kapsamlı bellek sayesinde zararlı mikroorganizmaların vücuda tekrar girme durumunda onları hızlı bir şekilde tanıyabilme ve yok edebilme özelliğine sahiptir. Bağışıklık sisteminde meydana gelen zayıflamalar ya da anormallikler birtakım alerjik hastalıklara, immün yetmezliklere ve ‌otoimmün bozukluklara yol açabilir.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?

Vücudumuzu çeşitli hastalık ve enfeksiyonlara karşı güçlü bir bağışıklıkla koruyabilmenin temel formülü sağlıklı bir yaşam tarzı seçmektir. Tüm vücut sistemleri ve organları ile koordineli olarak çalıştığından immün sisteminin güçlendirilmesi için mucizevi tek bir formül yoktur. Özellikle yaşam stiline bağlı olan pek çok farklı davranış ve alışkanlıkları kazanabilmek, kişinin bağışıklık sistemini daha kuvvetli hale getirebilir:

Bol su tüketmek

Su, metabolizmanın çalışmasını hızlandırarak vücuttan toksin maddelerin atılmasını sağlar. Bu nedenle bol miktarda ve düzenli olarak su tüketmek önemlidir.

Kaliteli uyumak

Vücudun dinlenmesi, onarılması ve bağışıklık sisteminin desteklenmesi için yeterli uykuya ihtiyaç vardır. Ortalama 7 saat düzenli uyuyarak vücut direncinin artırılması ile mikroorganizmalara karşı koruma sağlanır.

Düzenli egzersiz yapmak

Yapılan fiziksel aktivitelerin sonucunda vücutta kan dolaşımı hızlanır ve bu sayede bağışıklık sistemini oluşturan hücre ve proteinlerin hareketliliği artar. Diğer organ ve sistemlere çok daha etkili bir şekilde oksijen ve besin taşınmasının sağlanması vücut direncini yükseltir. Ayrıca yapılan pek çok araştırmada düzenli olarak yapılan hafif ve orta şiddetteki egzersizlerin stres hormonlarının seviyesini düşürdüğü gözlenmiştir. Hareketli bir yaşam özellikle kalp rahatsızlıkları, diyabet, hipertansiyon gibi pek çok kronik hastalığa karşı da koruma sağlar.

Kötü alışkanlıklardan uzak durmak

Yoğun miktarda alkol ve sigara gibi tütün ürünlerini tüketmek, bağışıklık sisteminin mikroorganizmalara karşı en güçlü silahı olan antikorlarına ciddi zararlar verir.  Bu durum doğal olarak bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olur. Dirençli bir bağışıklık ve vücut koruması için bu tarz kötü alışkanlıklara elveda demekte fayda var!

Stresi minimize etmek

Stres, normal hayatın bir parçasıdır ve çevremizde gerçekleşen değişikliklere karşı vücudun fiziksel, zihinsel ya da duygusal olarak verdiği doğal bir reaksiyondur. Fakat kronik stres, endokrin sisteme sürekli savunma sinyalleri gönderdiğinden bizi hastalıklara karşı duyarlı hale getirir ve bağışıklık sistemini baskılar. Bu nedenle yaşamımızın vazgeçilmez bir parçası olan stresi olabildiğince azaltmak adına nefes egzersizleri, doğa yürüyüşleri, meditasyonlar ya da bize iyi hissettirecek, pozitif düşündürecek çok çeşitli aktiviteler yapılabilir.

Dengeli ve yeterli beslenmek

Bağışıklık sistemini güçlendirmenin en önemli yollarından biri ise dengeli ve yeterli beslenmektir. Özellikle tek tip beslenmeden uzak durarak; sebze, meyve, tahıl, bakliyat, et, yumurta, süt ve süt ürünleri şeklindeki ana besin gruplarına beslenme düzenimizde muhakkak yer vermeliyiz. Bu bağlamda özellikle yoğun şeker ve karbonhidrat tüketiminden uzak durmakta, paketlenmiş ve işlenmiş gıdaları tercih etmemekte fayda vardır. Her besin grubunun kendine has yararları olduğundan beslenmede çeşitliliği artırmak gerekir. Vücudumuz için gerekli olan enerjiyi sağlayabilmek adına her birinden yeterli ve düzenli bir şekilde tüketmeye çalışılmalıdır.

Gıda temelli beslenme esas ilke olsa bile herkes bu şekilde çeşitli ve sağlıklı beslenemeyebilir. İşte bu durumda gıda takviyeleri devreye girerek, vücut için ihtiyaç duyulan vitamin ve minerallerin desteğini sağlar. Tabii ki gıda takviyelerinin kullanımında akıllı ve bilinçli hareket edilmelidir. Vücudumuzun ihtiyaçları bilinerek buna uygun takviye edici gıdalar tercih edilmeli ve prospektüste belirtilen önerilen günlük porsiyon miktarı dikkate alınmalıdır.

Gıda Takviyeleri ve Bağışıklık Sistemi Üzerindeki Etkileri

İhtiyacımız olan besinleri almanın en iyi yolunun “sağlıklı yiyeceklerden çeşitli ve yeterli bir şekilde tüketmek” olduğunu vurgulamıştık. Ne var ki modern hayatın getirilerinden biri olarak bazı insanlar günlük beslenmelerinde gerekli vitamin ve mineralleri alamazlar. Yetersiz kalan bu besin değerleri ise gıda takviyeleri ile yerine konabilir. Bu açıdan gıda takviyeleri bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ile yakından ilişkilidir.

Gıda takviyeleri çok çeşitli içeriklerde ve formlarda olabilir. Vitamin, mineral, lif, amino asit, enzim, probiyotik, prebiyotik ya da bitkisel içerikli olabilirler. Tablet, kapsül, çiğnenebilir formlar ve tozların yanı sıra içecek ve enerji barları da dahil olmak üzere çeşitli şekillerde karşımıza çıkabilirler.

Her birinin vücut için özel bir yeri olsa da bazıları vardır ki bilhassa bağışıklık sistemini güçlendirmek adına olmazsa olmazlardandır. İşte bu gruba dahil bağışıklığı destekleyen önemli gıda takviyeleri:

C Vitamini

C vitamini güçlü bir antioksidandır ve bağışıklık sistemi ile ilgili olan bir dizi biyokimyasal proseste rol oynayan çok önemli bir vitamindir. Vücudumuzdaki serbest radikaller olarak adlandırılan kararsız bileşikleri nötralize edebilir ve bu bileşiklerin neden olduğu hücresel hasarı önlemeye veya tersine çevirmeye yardımcı olabilir. Bu sayede bağışıklığın güçlü tutulmasını destekler.

B12 Vitamini

B12 vitamini, beyaz kan hücrelerinin üretiminde önemli bir rol oynar. Akyuvar olarak da adlandırılan bu hücreler bağışıklık sisteminin temel hücreleridir. Vücudu işgal eden zararlı mikroorganizmalar ile savaşarak çeşitli enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı koruma sağlar. Bu nedenle akyuvarlar, dolayısıyla B12 vitaminleri bağışıklık sisteminin düzgün çalışması için olmazsa olmazlardandır.

D Vitamini

Akyuvarların yüzeylerinde D vitamini reseptörleri bulunur. Bağışıklık sistemi için vazgeçilmez olan bu akyuvarların sağlıklı kalmasında D vitamini kritik bir rol oynar. Hem anti-inflamatuvar hem de immün düzenleyici özelliklere sahip olduğundan vücut savunma aktivasyonu için oldukça önemlidir.

E Vitamini

E vitamini, vücudun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olan güçlü bir antioksidandır. Bu nedenle bağışıklık sistemi başta olmak üzere tüm hücrelerin optimal çalışması için kritik bir öneme sahiptir.

Magnezyum & Çinko

Magnezyum ve çinko, birçok fizyolojik fonksiyonda görev alan ve bağışıklık sistemi üzerinde önemli etkilere sahip olan minerallerdir. Doğuştan gelen bağışıklık hücrelerinin gelişimi, düzgün işleyişi ve değişen koşullara adapte olabilir bir bağışıklık sistemi için gereklidirler. Bağışıklık sistemini güçlendirerek, inflamasyonları azaltırlar.

Folik Asit

Folik asit, bağışıklık sistemi sağlığını dengede tutar. Vücutta folik asit miktarı yetersiz olduğunda   nükleik asit üretimi, protein sentezi ve bağışıklık hücrelerinin aktivitesi inhibe edilir. Bu durum metabolik olarak gerçekleşen süreçlere etki ederek bağışıklık tepkilerinin büyük ölçüde azalmasına yol açar.

Balık Yağı

Omega-3 yağ asitleri (DHA/EPA) açısından oldukça zengin olan balık yağı, bağışıklık sistemini güçlendirerek inflamasyonları azaltır ve hastalıkların önlenmesine yardımcı olur.

Zencefil

Kalsiyum, demir, magnezyum, potasyum, manganez, B6 ve C vitamini ile lif açısından zengin bir içeriğe sahip olan zencefil bağışıklık artırıcı faydalarla doludur. Anti-bakteriyel ve anti-inflamatuvar olması nedeniyle bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur. Özellikle grip, soğuk algınlığı ve nezle gibi üst solunum yollarından kaynaklanan hastalıklara karşı koruma sağlar.

Kara Mürver

Kara mürver bitkisi yoğun miktarda antioksidan içerir. Bu sayede bağışıklık sistemini güçlendirerek özellikle soğuk algınlığı ve gribe karşı etkili bir koruma sağlar. Sağlığa olan faydaları nedeniyle yüzlerce yıldır insanlar tarafından tüketilen, bir nevi kadim bir şifa bitkisi olan kara mürvere beslenme düzenimiz içinde bir yer ayırmak hiç de fena olmaz, değil mi 🙂